çevresel sinirler ne demek?
Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS)
Çevresel sinir sistemi (ÇSS), beyin ve omurilik (merkezi sinir sistemi) dışındaki tüm sinirleri içerir. Esasen, merkezi sinir sistemini vücudun geri kalanına bağlayan bir iletişim ağıdır.
Fonksiyonları:
- Duyusal Bilgi Aktarımı: Vücudun çeşitli bölgelerindeki duyusal reseptörlerden (ağrı, sıcaklık, dokunma vb.) gelen bilgileri merkezi sinir sistemine taşır.
- Motor Komutların İletimi: Merkezi sinir sisteminden kaslara ve bezlere motor komutları göndererek hareket ve salgılama gibi işlevleri kontrol eder.
- Otonomik Fonksiyonların Kontrolü: Kalp atışı, sindirim, solunum gibi istemsiz vücut fonksiyonlarını düzenleyen otonomik sinir sistemi (otonom%20sinir%20sistemi) de çevresel sinir sisteminin bir parçasıdır.
Yapısı:
Çevresel sinir sistemi, çeşitli tiplerde sinirlerden oluşur:
- Kranial Sinirler: Beyinden doğrudan çıkan 12 çift sinirdir. Baş ve boyun bölgesindeki duyusal ve motor fonksiyonları kontrol ederler.
- Spinal Sinirler: Omurilikten çıkan 31 çift sinirdir. Vücudun geri kalanındaki duyusal ve motor fonksiyonları kontrol ederler.
- Ganglionlar: Sinir hücrelerinin (nöronların) hücre gövdelerinin toplandığı kümelerdir. Sinir lifleri boyunca sinyallerin aktarılmasına yardımcı olurlar.
Alt Sistemleri:
Çevresel sinir sistemi iki ana alt sisteme ayrılır:
- Somatik Sinir Sistemi: İstemli hareketleri kontrol eder ve duyusal bilgileri merkezi sinir sistemine iletir.
- Otonomik Sinir Sistemi: İstemsiz vücut fonksiyonlarını kontrol eder. Sempatik (sempatik%20sinir%20sistemi) ve parasempatik (parasempatik%20sinir%20sistemi) olmak üzere iki alt bölümden oluşur.
Çevresel Sinir Sistemi Hastalıkları:
Çevresel sinir sistemi çeşitli hastalıklardan etkilenebilir. Bunlar arasında:
- Nöropati: Sinir hasarı sonucu ortaya çıkan ağrı, uyuşma, güçsüzlük gibi semptomlarla karakterize durum.
- Sinir Sıkışması: Sinirlerin çevredeki dokular tarafından sıkıştırılması sonucu oluşan ağrı ve fonksiyon kaybı.
- Guillain-Barré Sendromu: Bağışıklık sisteminin sinirlere saldırması sonucu ortaya çıkan nadir bir otoimmün hastalık.
- Tuzak Nöropatileri: Belirli sinirlerin belirli noktalarda sıkışmasıyla oluşan durumlar (örn., karpal tünel sendromu).